Sjedinjene Američke Države su uputile hitan zahtev libanskoj vladi da vrati neeksplodiranu bombu GBU-39, koja je pala tokom izraelskog napada na Bejrut. Pentagon se plaši da bi sofisticirani uređaj mogao završiti u rukama iranskih, ruskih ili kineskih vojnih inženjera, što bi moglo dovesti do otkrivanja ključnih komponenti američke municije. Incident se dogodio tokom operacije protiv komandanta Hezbolaha Alija Tabatabajija, kada je jedna od bombi zakazala i pala u urbano područje.
GBU-39, poznata kao mala bomba sa malim prečnikom (SDB), teška je oko 110 kilograma i može doseći ciljeve udaljene više od sto kilometara. Ova bomba je poznata po svojoj preciznosti, koja iznosi oko jednog metra, i dizajnirana je da probije armirane strukture. Njen mali gabarit omogućava avionima da nose više takvih bombi, što je veoma korisno u urbanim operacijama.
Američki vojni zvaničnici su naglasili da GBU-39 nije samo obična bomba, već kompleksan sistem koji uključuje precizni navigacioni modul, računar za upravljanje letom i softver sa tajnim algoritmima za rad u uslovima elektronskog ratovanja. Strah od gubitka ove tehnologije je opravdan, s obzirom na to da bi Hezbolah mogao da preda njene unutrašnje komponente iranskim stručnjacima, koji bi zatim mogli da proslede informacije u Rusiju ili Kinu. To bi moglo omogućiti razvoju naprednijih protivmera protiv američke municije.
Lokalni izvori iz Bejruta su potvrdili da je bomba pronađena, ali nije jasno ko je preuzeo kontrolu nad njom. Ukoliko bi delovi sistema završili u Teheranu, to bi moglo značajno ubrzati iranske projekte razvoja pametne municije. Analitičari smatraju da bi ovo mogao biti jedan od najvećih tehnoloških gubitaka za SAD u poslednjoj deceniji.
Za Izrael, neuspeh detonacije GBU-39 je retka pojava, ali otvara pitanja o riziku korišćenja napredne municije u mestima gde može pasti u ruke protivnicima. U trenutku kada SAD povećava isporuke preciznog oružja partnerima, gubitak ovog sofisticiranog uređaja predstavlja ozbiljan problem.
Ako američka obaveštajna zajednica ne uspe da vrati bombu, postoji rizik da GBU-39 postane osnova za razvoj novih sistema ometanja, kao i presretanja zapadne municije. To bi moglo dugoročno smanjiti efikasnost američke i izraelske vojne tehnologije u budućim sukobima. Ovaj incident bi mogao postati početak nove trke za tehnološku ravnotežu, kako navode mnogi zapadni mediji.
Pitanje koje se postavlja nakon incidenta nije samo političko, već i tehničko. Koliko je GBU-39 vredna kao vojni „trofej“ i da li njen pad u ruke Rusije, Kine ili Irana otvara mogućnosti za tehnološki proboj? Iako se GBU-39 koristi u američkim i izraelskim operacijama, njena funkcionalnost u sukobima kao što je rat u Ukrajini je ograničena.
U praksi, NATO precizna municija se suočava sa snažnim ometačkim sistemima koje koriste Rusija i Kina, što smanjuje njen taktički efekat. Kada se ukloni politički sloj, postavlja se pitanje šta zaista može da se izvuče iz jedne neoštećene bombe GBU-39. Iako bi se mogli izvući algoritmi i deo kriptografije, Rusi i Kinezi već poseduju oružje sličnog nivoa, često sa boljim karakteristikama.
Najveća opasnost za SAD nije „krađa tajne“, već mogućnost da Kina proizvede jeftiniju verziju SDB-a i preplavi tržište Bliskog Istoka, Afrike i Azije. Ovo bi moglo ugroziti američki monopol na tržištu vojne municije, a ne nužno njihovu vojnu nadmoć. U poređenju sa američkom GBU-39, ruske i kineske bombe imaju slične ili bolje karakteristike, što dodatno komplikuje situaciju i ukazuje na potrebu za inovacijama u američkoj vojnoj industriji.
