KOPENHAGEN – Arheolozi u severnoj Danskoj otkrili su tragove priobalnih naselja koja su nestala pre više od 8.500 godina zbog porasta nivoa mora. Ovaj podvodni lokalitet istražuju ronioci kao deo međunarodnog istraživačkog projekta, koji je finansiran od strane Evropske unije i fokusira se na mapiranje delova morskog dna u Baltičkom i Severnom moru, prenosi AP.
Ove godine, ronioci su se spustili osam metara ispod površine mora blizu Orhusa, drugog po veličini grada u Danskoj, kako bi prikupili dokaze o naselju iz kamenog doba. Istraživački projekat deo je šestogodišnjeg plana vrednog 13,2 miliona evra, koji uključuje istraživače iz Danske, Velike Britanije i Nemačke. Cilj je da se mapiraju potopljeni predeli Severne Evrope, kao i da se otkriju izgubljena mezolitska naselja, posebno u svetlu širenja priobalnih vetroelektrana i drugih morskih infrastruktura.
Arheolog Peter Mo Astrup, koji vodi iskopavanja u Danskoj, objašnjava da su do sada većina dokaza o naseljima iz kamenog doba bila pronađena na mestima koja se nalaze u unutrašnjosti, daleko od današnje obale. Nakon poslednjeg ledenog doba, otapanje leda izazvalo je globalni porast nivoa mora, što je dovelo do potapanja naselja i prisililo ljude, lovce i sakupljače, da se pomere u unutrašnjost.
Nivo mora je rastao za oko dva metra tokom jednog veka, što je uzrokovalo nestanak priobalnih naselja pre oko 8.500 godina. Rani nalazi u Orhuskog zalivu smatraju se „vremenskim kapsulama“, jer su sačuvani u okruženju bez kiseonika, što je omogućilo izuzetno očuvanje drveća, kao i drugih materijala.
U poslednjim decenijama, nivo mora raste brže nego ikada, sa prosečnim porastom od 4,3 centimetra po deceniji do 2023. godine. Ova istraživanja ne samo da pružaju uvid u istoriju ljudskih naselja i prilagođavanje na promene okruženja, već i ukazuju na buduće izazove sa kojima će se suočiti priobalne zajednice usled klimatskih promena.
Projekat, koji uključuje i korišćenje modernih tehnologija poput sonarnih skeniranja i podvodnih dronova, nastoji da otkrije koliko je daleko morska voda nekada se protezala i kako je to uticalo na život ljudi u to vreme. Arheolozi smatraju da bi ova istraživanja mogla otkriti mnogo više o načinima života ljudi koji su živeli pre hiljadama godina, kao i da pruže važne informacije o tome kako se ljudska civilizacija prilagođavala promenama u svom okruženju.
Kao deo šireg konteksta istraživanja, rezultati ovog projekta mogli bi da imaju značajne implikacije na planiranje i razvoj budućih infrastrukturnih projekata u regionu, dok se svet suočava sa sve većim izazovima usled klimatskih promena i porasta nivoa mora.
