Naša galaksija Mlečni put neprestano se kreće, rotira, naginje, a najnovija posmatranja otkrivaju da se iz njenog središta širi ogroman talas. Podaci prikupljeni pomoću svemirskog teleskopa Gaia Evropske svemirske agencije pokazali su da se taj talas širi kroz ceo sistem, utičući na zvezde udaljene desetinama hiljada svetlosnih godina od Sunca. Astronomi su već decenijama svesni da zvezde Mlečnog puta kruže oko njenog središta, a Gaia je precizno izmerila njihove putanje i brzine.
Istraživači su identifikovali ovaj talas koji se može uporediti sa kamenom bačenim u vodu, gde se koncentrični talasi šire u krug. U ovom slučaju, talasi su sastavljeni od zvezda koje se protežu preko spoljašnjih oblasti galaksije. Na ilustracijama koje je napravila Gaia, talas se jasno vidi, sa hiljadama sjajnih zvezda označenih crvenom i plavom bojom, što predstavlja zvezde iznad i ispod savijenog diska galaksije.
Teleskop Gaia omogućava naučnicima da prouče kretanje zvezda unutar galaktičkog diska, a mape pokazuju da se talas prostire kroz veliki deo diska, utičući na zvezde udaljene između 30.000 i 65.000 svetlosnih godina od centra galaksije. Eloiza Pođo, astronomkinja sa Italijanskog nacionalnog instituta za astrofiziku, ističe da je posebno uzbudljivo što se talas može posmatrati u 3D prostoru i njegov obrazac ponašanja podseća na valjanje.
Fenomen se može uporediti sa publikom na stadionu koja pravi „talas“; kada bi se taj trenutak „zamrzio“, neki bi ljudi stajali uspravno, neki bi se spuštali, dok bi se drugi tek pripremali da ustanu. Sličan obrazac važi i za zvezde u galaktičkom talasu, ali na mnogo dužim vremenskim razmerama. Tim je otkrio ovo kretanje proučavajući mlade džinovske zvezde i Cefeide, zvezde koje pulsiraju i menjaju sjaj na predvidljiv način.
S obzirom na to da se čini da se zvezde kreću zajedno sa talasom, istraživači smatraju da bi gas u galaktičkom disku mogao učestvovati u ovom masovnom kretanju. Nove zvezde koje nastaju iz tog gasa možda zadržavaju „sećanje“ na talas kroz svoj raspored i brzine. Uzrok ovih oscilacija još nije poznat, ali postoji mogućnost da je naša galaksija u prošlosti doživela bliski susret ili sudar sa manjom patuljastom galaksijom.
Ovaj „veliki talas“ mogao bi biti povezan sa manjom strukturom poznatom kao Redklifov talas, koja se nalazi oko 500 svetlosnih godina od Sunca. Iako su međusobno različiti, istraživači žele da sprovedu dodatna istraživanja kako bi utvrdili eventualnu povezanost između ova dva fenomena.
Sledeće izdanje podataka sa teleskopa Gaia trebalo bi da donese još preciznije informacije o položajima i kretanjima zvezda Mlečnog puta, čime će naučnici imati mogućnost da naprave tačnije mape i bolje razumeju osobine naše galaksije.
