Ribar Gojko Mitrović iz Crne Gore napravio je značajan poduhvat kada je ulovio mladu jedinku velike bele ajkule (Carcharodon carcharias). Ovaj događaj se odigrao na 12 kilometara od obale Crne Gore, na dubini od 115 metara. Nakon što je ulovio ajkulu, Mitrović je dostavio fotografije Institutu za biologiju mora Univerziteta Crne Gore u Kotoru, gde su stručnjaci potvrdili reč o retkom ulovu.
Velika bela ajkula je jedna od najpoznatijih vrsta morskih pasa, ali njena populacija u Mediteranu je sada kritično ugrožena. Iako se često veruje da ova vrsta ne zalazi u Jadransko more, ona je zapravo prisutna u ovom području, iako su njeni brojevi znatno opali u poslednjim decenijama. Prema podacima Instituta, u proteklih skoro 30 godina, ovo je tek treći zabeležen ulov velike bele ajkule u tim vodama.
Iako je velika bela ajkula poznata po svom reputaciji kao potencijalno opasna vrsta, napadi na ljude su izuzetno retki. Tokom 2024. godine, na primer, registrovana su samo četiri fatalna napada ajkula širom sveta, uključujući SAD, Zapadnu Saharu, Egipat i Maldivi. Ova statistika obuhvata sve vrste ajkula, a ne samo veliku belu. Prema informacijama iz kotorskog Instituta, većina ljudi ima urođeni strah od ovih životinja, ali se kroz pravilno informisanje može doći do jasnijih podataka o učestalosti napada, koja je znatno manja u poređenju s drugim životinjama.
Preventivne mere za smanjenje rizika od napada ajkula uključuju izbegavanje plivanja u zoru, na većim udaljenostima od obale ili u blizini ribolovnih aktivnosti. U Jadranskom moru, napadi ajkula su izuzetno retki. Poslednji fatalni napad dogodio se pre više od 50 godina, a poslednji zabeležen napad dogodio se 2008. godine kada je ajkula napala ronioca, ali bez smrtnog ishoda.
U Crnoj Gori, kao i u većini mediteranskih zemalja, ciljani izlov velike bele ajkule je zabranjen. Ova vrsta je zaštićena zakonima koji su usvojeni 2006. godine, kao i naredbom o lovostaju iz 2015. godine. Ove mere su usmerene na očuvanje ugroženih vrsta i očuvanje biodiverziteta u morima.
Velika bela ajkula nastanjuje skoro sve priobalne vode koje imaju temperaturu između 12 i 24 stepeni Celzijusa. Najveće populacije se nalaze u Sjedinjenim Američkim Državama, Južnoafričkoj Republici, Japanu, Okeaniji, Čileu, kao i u Mediteranu, uključujući Mramorno i Jadransko more. Ove ajkule su poznate po svojoj snazi i veličini, što ih čini jednim od vrhunskih predatora u okeanima.
Iz svega navedenog, može se zaključiti da su velike bele ajkule fascinantne i kritično ugrožene vrste koje zaslužuju našu pažnju i zaštitu. Iako njihova prisutnost može izazvati strah, važno je razumeti njihovu ulogu u ekosistemu i raditi na njihovom očuvanju. Edukacija javnosti i sprovođenje strogih zakonskih mera mogu pomoći u zaštiti ovih veličanstvenih stvorenja i očuvanju morskog biodiverziteta. Uz pravilno informisanje i zaštitne mere, možemo doprineti održavanju ravnoteže u našem ekosistemu i osigurati da buduće generacije imaju priliku da upoznaju ove neverovatne životinje koje su deo našeg prirodnog nasleđa.
