Mikroskopski magnetofosili otkriveni u sedimentima na dnu Severnog Atlantika predstavljaju potencijalne ostatke unutrašnjeg „GPS sistema“ drevnih morskih životinja, koje su koristile Zemljino magnetno polje za navigaciju na velikim udaljenostima, saopštili su naučnici. Ovi fosili, koji su oko 50 puta manji od širine ljudske dlake, izrađeni su od magnetita, snažno namagnetisanog minerala koji sadrži gvožđe, a istraživači veruju da su nekada bili deo morskih organizama.
U studiji objavljenoj u časopisu Communications Earth & Environment, istraživači su koristili trodimenzionalno snimanje kako bi analizirali magnetnu strukturu jednog od fosila, starog oko 56 miliona godina. Ova tehnika je omogućila identifikaciju karakteristika koje su optimizovane za detekciju jačine i pravca Zemljinog magnetnog polja, koje se stvara kretanjem tečnog gvožđa u unutrašnjosti planete. Fosili su otkrili zatvoreno magnetno kolo, što sugeriše da su mogli da omoguće magnetorecepciju – sposobnost osećanja magnetnog polja – nekim životinjama, čime bi im se olakšala navigacija.
Profesor Rič Harison sa Univerziteta u Kembridžu, jedan od vođa studije, istakao je da visoka magnetizacija ovih čestica može značiti da su bile optimizovane za detekciju promena u jačini Zemljinog magnetnog polja, što je ključno za formiranje prirodnog „GPS sistema“. To bi životinjama omogućilo preciznu geolokaciju, a ne samo osnovnu orijentaciju.
Dok se smatra da mnoge migratorne životinje, uključujući ptice, ribe i insekte, koriste Zemljino magnetno polje za navigaciju, način na koji to ostvaruju i dalje nije u potpunosti jasan. Jedna od teorija sugeriše da se magnetitne čestice u njihovim telima poravnavaju sa Zemljinim magnetnim poljem, slično kompasnoj igli.
Identifikacija životinje kojoj su ovi fosili mogli pripadati ostaje izazov, jer nisu pronađeni u blizini drugih ostataka. Istraživači smatraju da bi mogli poticati od migratornih vrsta, poput jegulja, koje su poznate po tome da prelaze Atlantski okean. Jegulje koriste okeanske struje tokom migracije od mrestilišta u Sargaškom moru do obala Severne Afrike i Skandinavije.
S druge strane, postoji mogućnost da su fosili povezani sa nekim mikrobima, jer magnetitne čestice podsećaju na magnetozome koje proizvode određene bakterije. Ove bakterije koriste magnetorecepciju kako bi se uskladile sa Zemljinim magnetnim poljem i lakše pronašle preferiranu dubinu u vodi.
Fizičar Serhio Valensija iz Helmholtz-Centra u Berlinu naglašava da mnogi organizmi, uključujući ptice i sisavce, imaju sposobnost magnetne navigacije, ali ostaje nejasno kako to funkcioniše. On ukazuje na izazov detektovanja malih magnetnih čestica unutar organizama, što otežava istraživanje ovog fenomena.
U zaključku, fosili koji su pronađeni u Severnom Atlantiku otvaraju nova pitanja o evoluciji navigacijskih sposobnosti u morskim životinjama i pružaju jedinstven uvid u način na koji su se one prilagođavale svom okruženju tokom miliona godina.
