Novootkrivena pećinska umetnost u Evropi, koja uključuje otiske ruku, geometrijske šare i linearne motive, menja naše razumevanje neandertalaca i njihove sposobnosti za simboličko izražavanje. Ova umetnička dela, stara više od 64.000 godina, pronađena su u tri pećine u Španiji, što implicira da su neandertalci bili sposobni za kreativno izražavanje mnogo pre dolaska modernih ljudi.
Nove analize ukazuju na to da su ova umetnička dela starija od najranijih poznatih izraza pećinske umetnosti Homo sapiensa za najmanje 22.000 godina. Umetnost se sastoji od pažljivo raspoređenih otisaka ruku, geometrijskih znakova i linijskih motiva utisnutih u meke površine pećine. Ova otkrića preispituju dugogodišnje pretpostavke da su simbolička umetnost i apstraktno mišljenje bili isključivo karakteristika modernog čoveka.
Istraživači su takođe pronašli tragove umetničke aktivnosti neandertalaca u pećini La Roš-Kotar u Francuskoj, gde su otkriveni otisci prstiju u mekom sedimentu, što ukazuje na svesno oblikovanje. Na ovom mestu, neandertalci su lomili stalaktite da bi stvorili ovalnu strukturu koja je možda služila kao ambijentalna umetnost, daleko od praktičnih svrha.
U pećini Maltravieso, istraživači su otkrili desetine otisaka ruku u crvenoj oker boji, dok je u Ardalesu pronađena mešavina linearnih znakova i geometrijskih oblika. Ova umetnička dela dokazuju promišljeni plan i dizajn. Pećina La Pasiega sadrži motiv „merdevina“ sa horizontalnim i vertikalnim linijama, što dodatno osvetljava kreativne sposobnosti neandertalaca.
Datiranje ovih umetničkih dela je složen proces, ali su istraživači koristili uranijum-torijum metodu na slojevima kalcita formiranim preko pigmenta, potvrđujući starost otisaka ruku i geometrijskih uzoraka koji su stvoreni pre nego što je Homo sapiens došao u region.
Neandertalci su živeli u Španiji i Francuskoj stotinama hiljada godina, a postoje dokazi o njihovom prisustvu još pre više od 300.000 godina. Njihova koegzistencija sa modernim ljudima trajala je između 42.500 i 40.000 godina pre nove ere, pre nego što su nestali iz fosilnog zapisa. Iako su do sada postojali dokazi o njihovom korišćenju pigmenata i alata, ideja da su stvarali trajna umetnička dela smatrana je spornom.
Sva do sada otkrivena umetnost neandertalaca nije figurativna, ali raspoređene linije i šare pokazuju promišljeno umetničko delanje. Njihovi motivi i korišćenje prostora govore o apstraktnom mišljenju i osećaju za dizajn. Stručnjaci veruju da su ova otkrića samo vrh ledenog brijega, jer su duboke pećine teško dostupne, a metode datiranja složene.
Ovi nalazi menjaju našu percepciju neandertalaca, brišući stereotip o „primitivnim pećinskim ljudima“ i otkrivajući populaciju sposobnu za kreativnost i kulturno izražavanje. Istraživači naglašavaju da će dalja istraživanja verovatno otkriti još primera neandertalske umetničke aktivnosti, čime se dodatno obogaćuje naše razumevanje ljudske istorije.
