Kralj Milan Obrenović, jedan od najznačajnijih monarha Srbije, ostavio je iza sebe bogatu umetničku zbirku koja je kroz vekove privlačila pažnju istoričara i kolekcionara. Njegova zbirka nije samo deo istorije, već i simbol kulturnog nasleđa Srbije, koje je, nažalost, delimično uništeno ili rasprodate nakon pada dinastije Obrenović. Iako su mnogi predmeti nestali, svedočenja savremenika kao što je francuski kolekcionar Ambroaz Volar pružaju dragocene informacije o opsegu i kvalitetu Milanove kolekcije.
Prema Dejanu Vukeliću, doktorandu istorije umetnosti, Milan Obrenović bio je poznat po svom eklektičnom pristupu prilikom odabira umetničkih dela. Volar je istakao Milanovo poznavanje impresionista, a kao glavnog konsultanta pri izboru dela pominje grofa Isaka de Kamondo. Ova kolekcija obuhvatala je dela vodećih francuskih umetnika, što je potvrdilo da su Obrenovići imali umetnički senzibilitet, u suprotnosti sa tvrdnjama nekih istoričara koji su smatrali da su bili bez umetničkog ukusa.
Podaci o obimu Milanove zbirke su nedovoljni, a glavni izvori za njeno proučavanje dolaze iz aukcijskih kataloga. Prva značajna aukcija, organizovana u Beču 1905. godine, obuhvatila je predmete iz šesnaest odaja kraljevskih dvora, uključujući dva flamanska tapiserija iz doba Luja XIII, koja su se isticala svojom raskošnom obradom. Ova aukcija bila je značajna ne samo po kvantitetu, već i po kvalitetu ponuđenih predmeta.
Kralj Milan se na međunarodnoj sceni predstavljao kao grof od Takova, često izbegavajući medijsku pažnju tokom svojih putovanja. Tokom posete Bliskom Istoku, uživao je u velikim počastima i upoznao se sa bogatstvom orijentalne umetnosti. Njegova strast prema kolekcionarstvu uključivala je i interesovanje za orijentalne rukotvorine, koje je dodatno razvijao na svojim putovanjima.
Kralj Milan nije bio jedini u porodici koji je gajio ljubav prema umetnosti. Njegov naslednik, kralj Aleksandar, takođe je bio kolekcionar, ali je bio fokusiran na trofejno oružje i satove. Nakon njegovog smaknuća, velika kolekcija časovnika nestala je iz njegovog dvora. Ova situacija ukazuje na nestabilnost i promene koje su pratili dinastiju Obrenović.
U dvorskoj kolekciji nalazila su se dela značajnih umetnika tog doba, uključujući i portrete kraljice Natalije koje je naslikao Vlaho Bukovac. Ova dela, zajedno sa radovima Đorđa Krstića i Petra Ubavkića, svedoče o značaju umetničke patronaže koju su Obrenovići pružali.
Aukcije u Beču i Parizu tokom ranih 1900-ih otkrile su bogatstvo Milanove kolekcije. Posle njegove abdikacije, mnogi vredni predmeti prodati su u inostranstvu, a umetnička dela su najčešće završavala u rukama kolekcionara iz Engleske i Rumunije. Iako su mnogi predmeti nestali, svedoci ovog perioda beleže kako su se umetnička i luksuzna roba rasprodate širom Evrope.
Putovanja kralja Milana po Bliskom Istoku su dodatno obogatiila njegovu kolekciju, a među predmetima koje je stekao nalazili su se i orijentalni ukrasi, koji su kasnije formirali Arapski salon u Starom konaku. Ova prostorija, ukrašena prelepim zidnim oblogama, postala je simbol luksuza i umetničkog ukusa srpske dinastije.
U zaključku, Milan Obrenović ostavio je značajan trag u srpskoj kulturi i umetnosti kroz svoju kolekciju, koja je, nažalost, delimično izgubljena. Njegova posvećenost umetnosti i kolekcionarstvu svedoči o bogatoj kulturnoj baštini Srbije i značaju koji su Obrenovići pridavali umetnosti i kulturi. Danas, svedočenja i fragmenti preostali iz ove zbirke pružaju uvid u vrhunski ukus i razumevanje umetnosti jednog od najvažnijih srpskih monarha.
