Beograd je tokom 60-ih godina prošlog veka prolazio kroz značajne demografske i urbane promene. Naime, grad je doživeo brzu urbanizaciju i porast broja stanovnika, dostigavši milioniti broj. U tom periodu, rođeni Beograđani činili su samo trećinu ukupnog stanovništva, dok su se mnogi doseljenici iz drugih delova zemlje okupljali u ovom urbanom centru. Ova migracija je bila povezana sa ekonomskim razvojem i potrebom za radnom snagom.
U okviru studije „Tendencije u dosadašnjem demografskom razvitku Beograda i perspektive za budući period“, koju je izradio Urbanistički zavod grada Beograda, primećeno je da je mehanički priraštaj, odnosno broj doseljenika, bio pet puta veći od prirodnog priraštaja pre Drugog svetskog rata. Ovaj fenomen ukazuje na to koliko su migracije oblikovale demografsku sliku Beograda.
Jedan od značajnih problema koji je istražen u studiji je i obrazovni nivo stanovništva. Prema popisu stanovništva iz 1961. godine, oko 4,5 promila građana Beograda starijih od deset godina bilo je nepismeno. Na prigradskom području, svaki šesti stanovnik nije znao da čita i piše, dok je u nekim naseljima taj broj dostizao svaki četvrti. Ovi podaci su zabrinjavajući, posebno ako se uzmu u obzir starosne grupe, gde su stope nepismenosti bile visoke, što je ukazivalo na potrebu za opismenjavanjem odraslih.
Pored obrazovanja, studija je takođe ukazala na promene u sastavu domaćinstava. Sa razvojem Beograda, došlo je do porasta broja samačkih domaćinstava. U periodu od 1854. do 1953. godine, prosečna veličina domaćinstava smanjila se sa 8,3 na 2,8 članova. Ova promena je rezultat opadanja nataliteta i promena u strukturi porodica, što je odražavalo šire socijalne i ekonomske promene u društvu.
Studija je takođe predviđala demografske trendove do 2001. godine, sa projekcijom da će ukupno stanovništvo Beograda porasti sa 992.000 u 1966. godini na 1,867.000 do 2001. godine. Ključna pretpostavka bila je da će migracije ostati glavni faktor rasta. Iako su projekcije bile optimistične, popis iz 2002. godine je pokazao da je Beograd imao 1.576.124 stanovnika, što je manji broj od očekivanog.
Zanimljivo je napomenuti da su predviđeni demografski trendovi iz 1969. godine, kada je studija objavljena, bili prilično precizni. Dominacija migracija kao glavnog uzroka rasta Beograda i starenje stanovništva su se potvrdili, iako je negativni prirodni priraštaj bio veći od očekivanog. Tokom 2022. godine, Beograd je imao 1.685.563 stanovnika, što pokazuje da su projekcije, iako neprecizne u brojevima, ukazivale na ključne demografske promene koje su se nastavljale.
U svetlu ovih informacija, jasno je da je Beograd prošao kroz značajne transformacije u poslednjih nekoliko decenija, a izazovi poput obrazovanja i starenja stanovništva ostaju relevantni i danas. Ukoliko se ne preduzmu adekvatne mere za unapređenje obrazovanja i podršku demografskoj stabilnosti, Beograd bi mogao da se suoči sa ozbiljnim problemima u budućnosti. U tom smislu, razumevanje demografskih trendova i obrazovnih potreba postaje ključno za planiranje i razvoj ovog grada.
