Arheolozi su u severnoj Danskoj otkrili značajne tragove priobalnih naselja koja su nestala pre više od 8.500 godina zbog porasta nivoa mora. Ovaj podvodni lokalitet istražuju ronioci kao deo međunarodnog istraživačkog projekta koji je finansiran od strane Evropske unije. Projekat se fokusira na mapiranje delova morskog dna u Baltičkom i Severnom moru, preneo je Associated Press.
Ove godine, ronioci su se spustili osam metara ispod površine mora blizu Orhusa, drugog po veličini grada u Danskoj, kako bi prikupili dokaze o naselju iz kamenog doba. Ovaj istraživački projekat je deo šestogodišnjeg plana vrednog 13,2 miliona evra, koji uključuje istraživače iz Danske, Velike Britanije i Nemačke. Cilj projekta je da se mapiraju potopljeni predeli Severne Evrope i otkriju izgubljena mezolitska naselja, posebno u svetlu širenja priobalnih vetroelektrana i druge morske infrastrukture.
Arheolog Peter Mo Astrup, koji vodi iskopavanja u Danskoj, naglašava da su većina dokaza o naseljima iz kamenog doba do sada pronađena na mestima koja se nalaze u unutrašnjosti, daleko od današnje obale. Nakon poslednjeg ledenog doba, otapanje leda je izazvalo globalni porast nivoa mora, što je dovelo do potapanja naselja i prisililo ljude, lovce i sakupljače, da se pomere u unutrašnjost.
Nivo mora je rastao za oko dva metra tokom jednog veka, što je uzrokovalo nestanak priobalnih naselja pre oko 8.500 godina. Rani nalazi u Orhuskom zalivu smatraju se „vremenskim kapsulama“, jer su sačuvani u okruženju bez kiseonika, što je omogućilo izuzetno očuvanje drveća, kao i drugih materijala.
U poslednjim decenijama, nivo mora raste brže nego ikada, sa prosečnim porastom od 4,3 centimetra po deceniji do 2023. godine. Ovo istraživanje ne samo da pruža uvid u istorijske aspekte života u priobalnim naseljima pre više od osam milenijuma, već takođe postavlja pitanja o budućnosti priobalnih područja suočenih s klimatskim promenama i porastom nivoa mora.
Arheolozi se nadaju da će dodatna istraživanja doneti nova saznanja o tome kako su rani ljudi živeli, kako su se prilagođavali promenama u okruženju i kako su se kretali u potrazi za resursima. Ovo otkriće je od posebne važnosti u svetlu trenutnih izazova koje donose klimatske promene i sve veći pritisak na priobalne ekosisteme.
U svetlu ovih otkrića, važno je ne samo očuvati arheološke ostatke, već i razumeti njihov značaj za savremeno društvo i njegov odnos prema prirodi. Sa svakim novim istraživanjem, naučnici se suočavaju s pitanjima koja se tiču zaštite nasleđa i održivosti u svetlu promena koje se odvijaju na našoj planeti.
