Arheolozi u severnoj Danskoj otkrili su tragove priobalnih naselja koja su nestala pre više od 8.500 godina usled porasta nivoa mora. Ovaj podvodni lokalitet istražuju ronioci kao deo međunarodnog istraživačkog projekta koji je finansiran od strane Evropske unije. Projekat se fokusira na mapiranje delova morskog dna u Baltičkom i Severnom moru, a informacije je prenela agencija AP.
Ove godine, ronioci su se spustili osam metara ispod površine mora blizu Orhusa, drugog po veličini grada u Danskoj, kako bi prikupili dokaze o naselju iz kamenog doba. Ovaj istraživački projekat deo je šestogodišnjeg plana vrednog 13,2 miliona evra, koji uključuje istraživače iz Danske, Velike Britanije i Nemačke.
Cilj projekta je mapiranje potopljenih predela Severne Evrope, kao i otkrivanje izgubljenih mezolitskih naselja, posebno u svetlu širenja priobalnih vetroelektrana i drugih morskih infrastruktura. Arheolog Peter Mo Astrup, koji vodi iskopavanja u Danskoj, objašnjava da su do sada većina dokaza o naseljima iz kamenog doba pronađena na mestima koja se nalaze u unutrašnjosti, daleko od današnje obale.
Nakon poslednjeg ledenog doba, otapanje leda izazvalo je globalni porast nivoa mora, što je dovelo do potapanja naselja i prisililo ljude, lovce i sakupljače, da se pomere u unutrašnjost. Nivo mora je rastao za oko dva metra tokom jednog veka, što je izazvalo nestanak priobalnih naselja pre otprilike 8.500 godina.
Rani nalazi u Orhuskom zalivu smatraju se „vremenskim kapsulama“, jer su očuvani u okruženju bez kiseonika, što je omogućilo izuzetno očuvanje drveća i drugih materijala. Ovi nalazi pružaju jedinstven uvid u život ljudi u tom periodu, kao i u ekosistem koji ih je okruživao.
U poslednjim decenijama, nivo mora raste brže nego ikada, sa prosečnim porastom od 4,3 centimetra po deceniji do 2023. godine. Ova situacija dodatno naglašava važnost istraživanja podvodnih lokaliteta, jer promene u klimi i nivou mora mogu značajno uticati na arheološke ostatke i naselja koja su bila prisutna u prošlosti.
Ova istraživanja ne samo da doprinose razumevanju ljudske istorije i evolucije naselja, već i podižu svest o ekološkim izazovima sa kojima se suočavamo danas. U svetlu trenutne klimatske krize, otkrića poput ovih podsećaju nas na ranjivost naših obala i važnost očuvanja kulturne baštine. Kako se nivo mora nastavlja povećavati, ključno je da nastavimo sa istraživanjem i dokumentovanjem ovih izgubljenih svetova pre nego što budu zauvek potopljeni.
